Tv-serie ‘Het A-woord’: vroeg herkennen van autisme bij kind belangrijk voor prognose en behandeling

In september en oktober zond de EO de nieuwe serie ‘Het A-woord’ uit. In deze serie voeden Mariël en haar man Teun hun zoon Sam (6 jaar) op. Sam vertoont kenmerken van autisme. De serie geeft een inkijkje in de strubbelingen, ontkenningen en onzekerheden waar ouders tegenaan lopen als de eerste kenmerken van autisme bij hun kind zichtbaar worden. Ondanks de goedbedoelde adviezen vanuit de omgeving bagatelliseren de ouders in de eerste aflevering de signalen van autisme (ASS) bij hun kind.

Ouders van een kind met (mogelijk) autisme zullen veel herkennen in deze serie. Bijvoorbeeld de goedbedoelde maar pijnlijke opmerkingen en adviezen van familie en kennissen. Maar ook de lange wachtlijsten als je hulp zoekt. Met het A-Woord wil de EO laten zien hoe zwaar en ingewikkeld het kan zijn als je kind autisme heeft. Dit gebeurt in de serie op een prettige en lichtvoetige manier mét de nodige humor.

In de serie draait alles om de 6-jarige Sam, die gek is op muziek. Thuis loopt hij de hele dag rond met een enorme koptelefoon op zijn hoofd, vrijwel onbereikbaar voor zijn omgeving. Omdat hij ontelbare liedjes uit zijn hoofd kent, noemen zijn ouders hem lange tijd liefkozend ‘ons wonderkind’. Maar al gauw draait het in de familie maar om één vraag: wat is er toch aan de hand met Sam? Moeder Mariël wil niet aan een diagnose, uit angst voor een stigma. Al snel wordt duidelijk dat ze behoorlijk wat vooroordelen over autisme heeft. Terwijl juist een vroege diagnose voor zowel ouder als kind veel leed kan besparen.

Autisme op jonge leeftijd

Iemand die dat zelf heeft ervaren is Tamara Hendrikse. De diagnose autisme bij haar dochter Kyra op driejarige leeftijd veranderde het leven van haar en haar man totaal. Tamara: “Maar achteraf zijn we zó blij dat we bij de eerste signalen in de actiestand zijn geschoten. Nieuwsgierig keek ik naar de eerste aflevering van het A-Woord. Zou er herkenning zijn? Ja en nee. Mooi werd in beeld gebracht hoe een familie worstelt met de twijfels over het ‘anders zijn’ van hun zoon. De onenigheid tussen de ouders, de ontkenning, maar ook de onzekerheid over de meningen van de buitenwereld. Allemaal dingen die wij herkennen als ouders van een kind met ASS. Het liefst wil je je kind gewoon beschermen, hem lekker zichzelf laten zijn.”

“Maar toch.. Eigenlijk vind ik het ook vreemd dat in deze situatie er pas zo laat wordt opgemerkt dat de zoon kenmerken van autisme laat zien. Hij is tenslotte al zes jaar en zit op school. Hoe kan het dat er nooit eerder iemand aan de bel heeft getrokken? Dit is waarschijnlijk een scenario wat veelvuldig voorkomt in de realiteit, waar pas actie wordt ondernomen als een kind al onderwijs volgt en er problemen ontstaan. Voor mijzelf als ouder niet herkenbaar, omdat er al op jonge leeftijd een diagnose bij ons kind is gesteld. Hiermee ben je al veel eerder bewust bezig met het kiezen van de juiste stappen, begeleiding en ondersteuning van je kind.”

De serie geeft goed weer wat de impact van de zorgen rondom een kind met autisme kan zijn voor een gezin, een familie. Heel mooi ook dat er op deze manier aandacht wordt gegeven aan dit onderwerp, een stukje (h)erkenning voor ouders en betrokkenen.”

Vroege herkenning cruciaal

Vroege herkenning van autisme is van groot belang voor een goede prognose en betere behandeling vindt ook Martine van Dongen-Boomsma, leidinggevende bij het Centrum Jonge Kind Karakter Universitair Centrum in het Nederlands Dagblad van 21 september. Kinderen tussen 0 en 6 jaar kunnen hier terecht voor diagnose en behandeling van autisme. “Al op babyleeftijd kunnen er signalen zijn die wijzen op autisme. Als een kind voor de eerste verjaardag bijvoorbeeld niet naar anderen lacht, niet brabbelt of geen gebaren maakt, is dat een goede reden voor verder onderzoek. Het invullen van een CoSos vragenlijst kan een goede eerste stap zijn.”

Positief beïnvloeden van ontwikkeling kind

Meestal krijgen kinderen pas op kleuterleeftijd of zelfs nog veel later passende begeleiding. Martine: “Dat is te laat, want juist bij baby’s en peuters is het brein nog heel flexibel, en dus het meest ontvankelijk voor een positieve beïnvloeding van de ontwikkeling. Bovendien is vroegherkenning van belang voor de ouder-kind relatie en de psychische gezondheid van de ouders.”

Volgens Martine kan soms al rond de leeftijd van twee jaar de diagnose gesteld worden. “En zelfs al jonger dan twee jaar, zonder officiële diagnose, kunnen deskundigen al een belangrijke bijdrage leveren om de ontwikkeling te stimuleren als de situatie daarom vraagt. Het is dus erg belangrijk dat professionals zoals een jeugdarts op het consultatiebureau maar bijvoorbeeld ook de leidster van een kinderdagverblijf of peuterspeelzaal alert zijn op de eerste signalen van autisme. Het is van groot belang dat professionals een scherp oog ontwikkelen voor risicosignalen van de kinderen waarmee ze werken en ouders advies kunnen geven om hun kind door te verwijzen voor nader onderzoek. Hoe eerder je begint met de behandeling, hoe beter de prognose is.”

Heb je zorgen over jouw kind? Vul de CoSos vragenlijst in.

Ga naar de CoSos vragenlijst >>

De serie is inmiddels afgelopen. De afleveringen zijn terug te zien op NPO Start. Bekijk hieronder de trailer.